ljóð tilvitnanir

Það er löng leið frá Íslandi til Himnaríkis.

Ljóð eru tamin hljóð.

Víða til þess vott ég fann
þó venjist tíðar hinu.
Að Guð á margan gimstein þann
sem glóir í mannsorpinu.

Mennirnir byggja múra
múra sér jafnvel klefa
með veggi úr eldföstum efa.
Gluggi er ýmist enginn
ellegar hálflokuð rifa.
-Svo dúsa menn þarna dauðir
daga sem eins mætti lifa.

Ég berst á fáki fráum
fram um veg.
Mót fjallahlíðum háum
hleypi ég
. Og golan kyssir kinn.
Og á harða, harða spretti
hendist áfram klárinn minn.

Það er sem fjöllin fljúgi
móti mér;
sem kólfur loftið kljúfi
klárinn fer,
og lund mín er svo létt,
eins og gæti ég gjörvalt lífið
geysað fram í einum sprett.

Hve fjör í æðar færist
fáknum með!
Hve hjartað léttar hrærist!
Hlær við geð,
að finna fjörtök stinn!
Þú ert mesti gæðagammur,
góði Léttir, klárinn minn!

Hve hátt hann lyftir hnakka,
hvessir brá,
og hringar hreykinn makka.
Horfið á!
Sko, faxið flaxast til!
Grundin undir syngur söngva
slétt við Léttis hófaspil.

En læg nú sprettinn, Léttir,
líttu á,
við eigum brekku eftir,
hún er há.
Nú ægjum við fyrst ögn
áður söng og hófa hljóði
förum rjúfa fjallaþögn.

Opnar lætur dauðans dyr,
"drottins" er ósiður.
Að byrgja aldrei brunna fyr,
en börnin detta niður!

Satt og logið sitt er hvað.
Sönnu er best að trúa.
En hvernig á að þekkja það
þegar flestir ljúga.

Latur maður lá í skut.
Latur var hann þegar hann sat.
Latur fékk oft lítinn hlut.
En latur gat þó étið mat.

Upp rennur aftur nýr
ægifagur dagur skýr.
Ef samtaka við erum öll
forðumst læti og frekjuköll,
leggjumst öll á eitt,
óánægju dagsins getum breytt.

Eins og stóra bókin ber
að best er þeim sem hjálpa sér.
Það eina svarið er,
að ætla að breyta sér.

Vandi er að velja úr
vegum, áttum, regn og skúr.
En ef þið sýnið landsins lýð
ljóð ykkar og hugarsmíð,
hugsjónir, hetjudáð.
Þið hegðið ykkur eins og til var sáð.

Þið engan þurfið ofurmann.
Hann inni býr í brjóstsins rann.
Að einum brunni ber
að breyta verður sér.

Upp rennur annar dagur.
Ykkar eigin samviska.

Fernt er gott í heimi hér:
gamall viður í arineld,
gamalt vín til að dreipa á,
gamlar bækur að glugga í
og gamlir vinir sem treysta má.

Vin sínum
skal maður vinur vera
og gjalda gjöf við gjöf.

Veistu ef þú vin átt
þann er þú vel trúir
og vilt þú af honum gott geta,
geði skaltu við þann blanda
og gjöfum skipta,
fara að finna oft.

Ljóð er leikhús orða.

Foreldrum þínum þéna af dyggð,
það má gæfu veita;
varast þeim að veita styggð,
viljirðu gott barn heita.

Hugsa um það helzt og fremst,
sem heiðurinn má næra;
aldrei sá til æru kemst,
sem ekkert gott vill læra.

Lærður er í lyndi glaður,
lof ber hann hjá þjóðum;
hinn er ei nema hálfur maður,
sem hafnar siðum góðum.

Oft er sá ó orðum nýtur,
sem iðkar menntun kæra;
en þursinn heimskur þegja hlýtur,
sem þrjóskast við að læra.

Vertu dyggur, trúr og tryggur,
tungu geym vel þína,
við engan styggur né í orðum hryggur,
athuga ræðu mína.

Lítillátur, ljúfur og kátur,
leik þér ei úr máta;
varast spjátur, hæðni og hlátur,
heimskir menn sig státa.

Samt dáðist ég enn meir að hinu,
hve hjörtum manna svipar saman
í Súdan og Grímsnesinu.

Margt er gott að muna þér
þó mér þú fyndist langur.
Farðu vel, þú færðir mér
fögnuð bæði og angur.

Þó að nísti frostið fast
og fölni grænir hagar
eftir þetta kuldakast
koma betri dagar.

ég held að umferðarljósin
séu skotin í mér
af því þau eru alltaf að blikka mig.
ég held að bráðum stytti upp
af því nú er farið að rigna.
ég held að síldin komi bráðum aftur
af því búið er að gera samninga um sölu á henni.
ég held að gjaldheimtan láti mig í friði
af því ég elska friðin.

ég held að bráðum verði allt í lagi
af því nú er allt í ólagi.
ég held að bráðum hefjist lífið
af því nú er alls svo dauðlegt.

Það hylla fleiri heimskan glóp
en hinn, sem lengra sér.
Því gerir meðalmennskan hróp
að manni eins og þér.

Ég finn það gegnum svefnin
að einhver læðist inn
með eldhúslampann sinn,
og veit að það er konan,
sem kyndir ofnin minn,
sem út með ösku fer
og eld að spónum ber
og yljar upp hjá mér,
læðist út úr stofunni
og lokar á eftir sér.

Ég veit að hún á sorgir
en segir aldrei neitt,
þó hún sé dauðþreitt,
hendur hennar sótugar
og hárið illa greitt.
Hún fer að engu óð
er öllum mönnum góð
og vinnur verk sín hljóð.
Sumir skrifa í öskuna
öll sín bestu ljóð.

Ég veit að þessi kona
er vinafá og snauð
af veraldlegum auð,
að launin, sem hún fær,
eru last og daglegt brauð.
En oftast er það sá,
sem allir kvelja og smá,
sem mesta mildi á.
Fáir njóta eldanna,
sem fyrstir kveikja þá.

Ég hef hlustað svo oft á hinu hljóðu tár,
hin hljóðu tár, sem í myrkrinu falla,
svo harmþrungin, vonlaus og veik og þjáð,
eins og veik manns stuna, sem heyrist varla.

Þraungt er vort sjónvarsvið.
Seint þróast mannkynið.
Búum við falskan frið,
frumskógarlögmálið.

Enn skal virkja afl og þrótt.
Aular Himna senna.
Eiðakyrkjuskrifli skjótt
skal til grunna brenna.

Manndráp á því merkir kross
morðsögur kenna.
Feingur má því öllum oss
að það fer að brenna.

Svo skal brenna Krosslafs kross,
kæfa draug í sóti,
láta renna rauðan foss
reyktan, -uppámóti!.

Galinn telst ég, sem getið lét
mér gæfi ekki um púkakét.
Krysstin er sá er Krosslaf étur.
kasúldið Arabatetur.

Villt þó sýnist von og trú.
vina þinna og gesta.
Allir leita eins og þú
eftir hinu besta.

Víst er þetta löng og erfið leið,
og lífið stutt og margt, sem út af ber.
En tigið gegnum tál og hverskyns neyð
skín takmarkið - og bíður eftir þér.

Augun mín og augun þín,
ó þá fögru steina!
Mitt er þitt og þitt er mitt,
þú veizt hvað ég meina.

Það er svo bágt að standa í stað
og mönnunum munar
annaðhvort aftur á bak
ellegar nokkuð á leið.

Leitaðu sóma sannleikans,
safnaðu blómi dyggða,
neitaðu hljómi hégómans,
hafnaðu grómi styggða.

Sæt er heit og saklaus ást,
sárt er hana' að dylja;
eins og það er sælt að sjást,
sárt er líka' að skilja.

Vonin mér í brjósti býr,
bezti hjartans maður.
Vonin aldrei frá mér flýr,
fyrri en ég er dauður.

Tækifæri gríptu greitt,
giftu mun það skapa,
járnið skaltu hamra heitt,
að hika er sama og tapa.

Enginn lái öðrum frekt,
einn þó nái falla.
Hver einn gái að sinni sekt,
syndin þjáir alla.

Eins mun bálið brenna mig,
þó beðið sé af klerkum.
Allir dæma sjálfa sig
með sínum eigin verkum.

Ég hlusta í húmi nætur.
Ég heyri við yztu höf
skóhljóð dáinna daga,
drauma, sem huldust gröf.

Eina reglu æ þér tem
eins og hversdags borgun,
þá að lifa og láta sem
lífið endi á morgun.

Þó að feli skúrir skin,
skugga aukist valdið,
meðan einn ég á mér vin
áfram get ég haldið.

Enginn veit um eldinn,
sem einu sinni brann.
Í landi minna lífsins drauma
logaði hann.

Satt og logið sitt er hvað
sönnu er bezt að trúa.
En hvernig á að þekkja það,
þegar flestir ljúga.

Stillt vakir ljósið
í stjakans hvítu hönd
milt og hljótt fer sól
yfir myrkruð lönd.

Ei með orðaflaumi
mun eyðast heimsins nauð.
Kyrrt og rótt í jörðu
vex korn í brauð.

Hvert sem ég lít, sé ég lofgjörð og frið,
í lindinni, blómunum, stjarnanna mergð.
Hvert andartak heiminum leggurðu lið
með líknandi kærleik á örlaga ferð.

Náttúran öll bæði himin og haf
hljæoðlát með dreymandi tímanna nið,
það er framvinda læifsins, er guð oss gaf
yfir gjörvalla jörð, yfir lífsins svið.

Hver dagur þér færi
gleði og gæfu
geislandi morgunsól

Hver dagur þér gefi
farsæld og frið
fegurstu kvöldsól

Þrálátt tegyja trén
greinar mót himni

þolinmóð, þögul
með liljum vallarins
og fuglum himins
taka þau öllu
með stakri ró

meðan við, viti bornir,
vekjum okkur sjálfum
stanslausan ótta og ugg.

Landið er fagurt og frítt
og fannhvítir jöklanna tindar,
himininn heiður og blár,
hafið er skínandi bjart.

Tíminn mínar treinir ævistundir.
Líkt sem kemba' er teygð við tein,
treinir hann mér sérhvert mein.

Skyldi hann eftir eiga' að hespa', spóla
og rekja mína lífsins leið,
láta í höföld, draga í skeið?

Skyldi' ann eftir eiga að slíta, hnýta,
skammel troða, skeið að slá,
skjóta þráðum til og frá?

Skyldi hann eftir eiga mig að þæfa,
síðan úr mér sauma fat,
síðast slíta á mig gat?

Skyldi' ann eftir eiga mig að bæta?
Það get eg ekki gizkað á,
en gamall held eg verði þá.

skýin kembir fram af brúnum

hvítur fyrir hærum

setja á sig snúð

Glöggt ég skil, hví Geitskór vildi
geyma svo hit dýra þing.
Ennþá stendur góð í gildi
gjáin, kennd við almenning.

Ástfanginn blær í grænum garði svæfir
grösin, sem hljóðlát biðu sólarlagsins.
En niðri í mýri litla lóan æfir
lögin sín undir konsert morgundagsins.

Og úti fyrir hvíla höf og grandar,
og hljóðar öldur smáum bárum rugga.
Sem barn í djúpum blundi jörðin andar,
og borgin sefur rótt við opna glugga.

Úðinn drýpur og sindrar í silfurgljá
Í svona veðri finnst regninu gaman að detta
Á blómin, sem nú eru upptekin af að spretta
og eru fyrir skemmstu komin á stjá.

Og upp úr renginu rís hin unga borg,
rjóð og tær eins og nýstigin upp af baði
Og sólin brosir á sínu himneska hlaði
og horfir með velþóknun yfir stræti og torg.

Og léttir geislar glitra um lygnan fjörð
eins og glóbjört minning um tunglskinið frá í vetur.
Ó, engan ég þekki, sem gæti gert þetta betur
En guð, að búa til svona fallega jörð.

Fegurð hrífur hugann meira’
ef hjúpuð er,
svo andann gruni ennþá fleira’
en augað sjer.

Gull og metorð gagna ekki, gangir þú með sálar hlekki.

Ljúktu nú upp lífsbókinni
lokaðu ekki sálina inni.
Leyfðu henni í ljóði og myndum,
leika ofar hæstu tindum.

Svipta burtu svikahulu.
Syngja aftur gamla þulu
líta bæði ljós og skugga,
langa til að bæta og hugga.

Breyta þeim sem böli valda
breyta stríði margra alda.
Breyta þeim sem lygin lamar,
leiða vit og krafta framar.

Gull og metorð gagna ekki
gangir þú með sálarhlekki.

Gleggst mun fanginn frelsisdrauminn skilja.

Húmar að kveldi

Húmar að kveldi, hljóðnar dagsins ys,
hnígur að ægi gullið röðulblys.
Vanga minn strýkur blærinn blíðri hönd,
og báran kveður vögguljóð við fjarðarströnd.
Ég er þreyttur, ég er þreyttur,
og ég þrái svefnsins fró.
Kom, draumanótt, með fangið fullt af friði og ró.

Syngdu mig inn í svefninn ljúfi blær.
Sorgmæddu hjarta er hvíldin jafnan vær.
Draumgyðja ljúfa, ljá mér vinarhönd,
og leið mig um þín töfraglæstu friðarlönd.
Ég er þreyttur, ég er þreyttur,
og ég þrái svefnsins fró.
Kom, draumanótt, með fangið fullt af friði og ró.

Þegar raunir þjaka mig
þróttur andans dvínar
þegar ég á aðeins þig
einn með sorgir mínar.
Gef mér kærleik, gef mér trú,
gef mér skilning hér og nú.
Ljúfi drottinn lýstu mér,
svo lífsins veg ég finni
láttu ætíð ljós frá þér
ljóma í sálu minni.

Hvað gefur því alt þetta afl og fjör
sem óróa fyllir mitt blóð?
Þau stinga mig lengi á eftir sein ör
þín eldlegu, hvössu og stálmjúku svör,
og lif mitt er þyrst i þín ljóð.
í svip þínum lít eg sem benta boga,
und brúnunum tindrandi vafurloga;
það hrökkva' af þér neistar, sem örfa og eggja
og eldstraum um sál mina leggja.

The eyes believe themselves; the ears believe other people.

Í grendinni veit ég um vin, sem ég á,
í víðáttu stórborgarinnar.
En dagarnir æða mér óðfluga frá
og árin án vitundarminnar.

Of yfir til vinarins aldrei ég fer
enda í kappi við tímann.
Sjálfsagt þó veit hann ég vinur hans er,
því viðtöl við áttum í símann.

En yngri vorum við vinirnir þá,
af vinnunni þreyttir nú erum.
Hégómans takmarki hugðumst við ná
og hóflausan lífróður rérum.

"Ég hringi á morgun," ég hugsaði þá,
" svo hug minn fái hann skilið",
en morgundagurinn endaði á
að ennþá jóks milli okkar bilið.

Dapurleg skilaboð dag einn ég fékk,
að dáinn sé vinurinn kæri.
Ég óskaði þess, er við gröf hans ég gekk,
að í grenndinni ennþá hann væri.

Sjálfur, ef vin þú átt góðan í grennd
gleymdu ekki, hvað sem á dynur,
að albesta sending af himnunum send
er sannur og einlægur vinur.
(Höf ókunnur, þýðing Sig. Jónsson)

Farðu hægt við folann minn,
fáum hann reynist þægur.
Hann er eins og heimurinn,
hrekkjóttur og slægur.

Oft er í Holti heyrandi nær
hundar lágt þó urri.
Gott er að hafa tungur tvær
og tala sitt með hvurri.

Þögnin svo römm
að hún umlukti
allar sem á eftir komu

Þær sem reyndu að
rjúfa hana
fundu vangann
loga af skömm

ég veit að það er snúið
þetta með núið

en það sem mér þykir mest snúið
við núið
er hvort það sé
alltaf
eða aldrei
búið.

Deyr fé,
deyja frændr,
deyr sjálfr ið sama;
ek veit einn,
að aldri deyr:
dómr of dauðan hvern.

Ég nenni ekki alltaf að lesa
Ég nenni ekki alltaf að rita
Ég nenni ekki alltaf að mála
hverju nenni ég þá?
Ég nenni alltaf að elska
Ég nenni alltaf að drekka
Ég nenni alltaf að dreyma
Einhverju nenni ég þá

Mér fær það angurs, er ég sé,
hvar öxi byltir laufgu tré.
Það var svo lengi að vaxa hátt,
það var í svipan fellt svo lágt.


En sjái ég, hvar lykkja á leið
var lögð í kring um ungan meið,
þá gleðst ég við og þekki þar
hið þögla merki lotningar.

Er vöxtur trés ei vitnisbær
um visku dýpri en skyn mitt nær?
Er líf mitt ei þess lífi háð,
og land mitt skjóli þess og náð.

Það undur seint á fold ég finn,
er fegurð lofi höfund sinn. –
Þó getur, eins og ekkert sé,
hver aulinn fellt þig, göfga tré.

Það kviknaði eldur á efstu hæð,
í einu húsi við Laugaveginn.
Og því verður ekki með orðum lýst,
hvað allur sá lýður varð harmi sleginn.
Það tókst þó að slökkva þann slóttuga fant,
því slökkviliðið var öðru megin.
Og því verður ekki með orðum lýst,
hvað allur sá lýður varð glaður og feginn.

En seinna um daginn, á sömu hæð,
í sama húsi við Laugaveginn,
þá kviknaði eldur í einni sál,
í einni sál, sem var glöð og fegin.
Og enginn bjargar og enginn veit,
og enginn maður er harmi sleginn,
þó brenni eldur með ógn og kvöl
í einu hjarta við Laugaveginn.

Heyr, himna smiður,
hvers skáldið biður,
komi mjúk til mín
miskunnin þín.
Því heit eg á þig,
þú hefur skaptan mig,
ég er þrællinn þinn,
þú ert Drottinn minn.

Guð, heit eg á þig,
að græðir mig,
minnst, mildingur, mín,
mest þurfum þín.
Ryð þú, röðla gramur,
ríklyndur og framur,
hölds hverri sorg
úr hjartaborg.

Gæt, mildingur, mín,
mest þurfum þín
helzt hverja stund
á hölda grund.
Set, meyjar mögur,
máls efni fögur,
öll er hjálp af þér,
í hjarta mér.

Til eru fræ, sem fengu þennan dóm:
Að falla í jörð, en verða aldrei blóm.
Eins eru skip, sem aldrei landi ná,
og iðgræn lönd, er sökkva í djúpin blá,
og von sem hefur vængi sína misst,
og varir, sem að aldrei geta kysst,
og elskendur, sem aldrei geta mæst
og aldrei geta sumir draumar ræst.

Til eru ljóð, sem lifna og deyja í senn,
og lítil börn, sem aldrei verða menn.

Sáið ástinni í hvors annars hjörtu.
sáið af alúð og með tár í augum.
sáið - sáið.

Eilífur snjór í augu mín
út og suður og vestur skín,
samur og samur inn og austur,
einstaklingur! vertu nú hraustur.

Dauðinn er hreinn og hvítur er snjór,
hjartavörðurinn gengur rór
og stendur sig á blæju breiðri,
býr þar nú undir jörð í heiðri.

Víst er þér, móðir! annt um oss;
aumingja jörð með þungan kross
ber sig það allt í ljósi lita,
lífið og dauðann, kulda’ og hita.

Engin tunga bragðast eins
engin tunga bragðast illa
Tungur
hafa rætur
stofna og greinar
eru brögðóttar mildar slóttugar
kímnar kátar fullar
af munúð
hikandi haltrandi flæðandi
græðandi hvassar
ögrandi
sumar smáar
sumar gildar
sumar ógnandi
sumum ógnað
Tungu
má beita
og breyta
því verðum við að kyngja
Við fengum tungu
kvika og viðkvæma
hún lætur illa að stjórn
lagar sig að hverjum munni
hún er gjöf
og hún er gefins
hverjum þeim sem vill opna upp á gátt
Lifandi tilvist
eign einskis
Nú rofar til
börnin fylla litla vasa af túnfíflum
hlaupa færandi hendi inn í hlýjan faðm
Fíflarnir eru gulir
himinninn er blár
og faðmurinn er opinn faðmurinn
á alltaf að vera opinn
Grjót er ekki bara grjót
og lækur ekki bara lækur
Allt er lifandi
opnum upp á gátt og þiggjum
Í fjallinu vex hundasúra
við leggjum hana á tunguna og finnum
hvernig hún bragðast
eins og vor eins og
nýtt upphaf
eins
og rót
sem fikrar sig
frá einu
til annars

Ótal fávitar yrkja kvæði
án þess að geta það.
Í Ingólfskaffi er ég í fæði
án þess að éta það.

Skamm skamm skammdegi Mest er um vert að muna
í myrkri og bruna
að skammdegið hopar og hörfar.

Eftir hver jól
endurheimt sól
líf og liti örvar.

Að endingu standa sig
þeir einir, sem vanda sig
frá upphafi´ í því
sem er innan handar
að standa sig í.

Ég man eitt kvöld við þitt móðurkné / um myrkt og þegjandi rökkurhlé / þú kunnir sögur að segja.

Reynslan sára veri okkur vígi.
Vandinn fram til nýrra dáða knýi.
Eínni fylking tengist sál við sál.
—Litla þjóð, sem átt í vök að verjast,
vertu ei við sjálfa þig að berjast.
Stattu saman heil um heilög mál.